Φαντάσου πόσο πιο εύκολη θα ήταν η ζωή σου αν τα παιδιά σου μάζευαν πάντα τα πράγματα τους, έφτιαχναν το σνακ τους όταν πεινάνε, έφτιαχναν τις τσάντες τους και το lunch box για το σχολείο και συγύριζαν το σπίτι. Το να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας να γίνουν ανεξάρτητα δεν θα κάνει μόνο πιο εύκολη την καθημερινότητά μας, αλλά θα τους βάλει και στο σωστό path για να γίνουν αργότερα υπεύθυνοι πολίτες. Παρόλα αυτά το να μάθει κανείς το παιδί του να γίνει ανεξάρτητο μπορεί να γίνει αρκετά δύσκολο κάποιες φορές. Γι’ αυτό καλό είναι να κάνουμε μικρά και σταθερά βήματα κάθε φορά και σε κάθε ηλικιακή φάση. Οι παρακάτω στρατηγικές θα σας βοηθήσουν να τα καθοδηγήσετε με τέτοιο τρόπο, ώστε να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους με το να γίνουν περισσότερο υπεύθυνοι.
1. Γνωστοποιώ στα παιδιά τις προσδοκίες μου!
Τα παιδιά συνήθως προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις προσδοκίες των γονιών τους, αρκεί όμως οι προσδοκίες να είναι ξεκάθαρες και λογικές. Αν περιμένουμε πολλά από τα παιδιά μας, είναι πολύ πιθανό να τα παρατήσουν. Και αν αντίθετα οι προσδοκίες είναι πολύ λίγες, δεν θα τους κεντρίσουμε το ενδιαφέρον να μάθουν πράγματα που μπορούν. Δεν θα λειτουργήσει η προσδοκία ως πρόκληση δηλαδή για τα παιδιά.
Ας δημιουργήσουμε λοιπόν λογικές προσδοκίες, αναγνωρίζοντας ότι η όλη διαδικασία θέλει χρόνο και προϋποθέτει λάθη στην πορεία!
Χρησιμοποιείστε απλές και κατανοητές φράσεις όπως “περιμένω από εσένα να μπορείς να βάλεις τα ρούχα σου σε λιγότερο από πέντε λεπτά”, “περιμένω από σένα να βάζεις το πιάτο σου στο πλυντήριο όταν τελειώνεις το φαγητό σου”.
2. Επενδύω στην εκπαίδευση
Μερικές φορές είναι πιο εύκολο να κάνουμε κάποια πράγματα μόνοι μας, παρά να μάθουμε στα παιδιά μας πώς να τα κάνουν. Και δεν είναι ποτέ εύκολο να βλέπεις το παιδί σου να προσπαθεί να κάνει κάτι, ενώ θα μπορούσες να το κάνεις εσύ πολύ εύκολα για αυτό.
Πρέπει όμως να δούμε το χρόνο αυτό της εκπαίδευσης του παιδιού μας ως επένδυση. Αν το παιδί μας μάθει πώς να κάνει κάποιες δουλειές, σίγουρα θα το βοηθήσουμε να γίνει πιο ανεξάρτητο και παράλληλα εμείς θα ξοδέψουμε λιγότερο χρόνο στο μέλλον για αυτές τις δουλειές.
3. Δημιουργώ ρουτίνες
Τα περισσότερα παιδιά λειτουργούν καλά όταν έχουν μια συγκεκριμένη ρουτίνα. Μια καλή καθημερινή ρουτίνα θα τα βοηθήσει να κάνουν αυτά που πρέπει με τη σωστή σειρά.
Η πρωινή ρουτίνα ενός παιδιού, για παράδειγμα μπορεί να είναι η εξής:
- Ντύνομαι
- Πλένω το πρόσωπο μου
- Χτενίζω τα μαλλιά μου
- Τρώω πρωινό
- Πλένω τα δόντια μου
- Φτιάχνω την τσάντα μου
Αντίστοιχα η μεσημεριανή – απογευματινή ρουτίνα:
- Τρώω μεσημεριανό
- Απολαμβάνω 30 λεπτά παιχνιδιού / screen time
- Κάνω το homework μου
- Πηγαίνω προπόνηση
- Τρώω βραδινό
- Παίζω ένα παιχνίδι
- Κάνω μπάνιο
- Φοράω τις πυτζάμες μου
- Πλένω τα δόντια μου
- Διαβάζω ένα βιβλίο
- Πηγαίνω για ύπνο
Οι ρουτίνες πρέπει να είναι ξεκάθαρες και μπορεί να είναι αναρτημένες σε κάποιον πίνακα ή poster, για να βλέπει το παιδί και να μαθαίνει τι πρέπει να κάνει στη συνέχεια. Η δομή αυτή θα βοηθήσει το παιδί να μειώσει το άγχος και το χάος που μπορεί να βιώνει όταν κάποιος βιάζεται να γίνουν κάποια πράγματα.
4. Δημιουργώ χάρτες με οδηγίες
Καμιά φορά το να δίνουμε συνέχεια εντολές στο παιδί, όπως “καθάρισε το δωμάτιό σου”, “πλύνε τα δόντια σου”, “ετοιμάσου για το σχολείο”, μπορεί να δημιουργήσει απλά φασαρία. Τα μικρά παιδιά ή παιδιά που μαθαίνουν μια καινούρια δεξιότητα μπορεί να χρειάζονται συγκεκριμένα βήματα που να τους εξηγούν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν.
Προφανώς η λύση δεν είναι να είμαστε όλη την ώρα από πάνω τους και να τους δίνουμε οδηγίες. Γιατί αυτό μπορεί να δημιουργήσει περισσότερη εξάρτηση από εμάς.
Μια όμορφη πρόταση είναι να δημιουργήσουμε ένα πίνακα φιλικό προς τα παιδιά με checklists που να τους δείχνει τι πρέπει να κάνουν. Για παιδιά που δεν ξέρουν ακόμη ανάγνωση, ο πίνακας μπορεί να έχει φωτογραφίες ή ζωγραφιές με τις υποχρεώσεις του step-by-step.
Μπορείτε να κολλήσετε τις φωτογραφίες κοντά στο σημείο που τα παιδιά πρέπει να κάνουν κάτι, στο μπάνιο ή στο υπνοδωμάτιο τους.
Όταν λοιπόν τα παιδιά ταλαιπωρούνται, μπορείτε να τους θυμίζετε τους πίνακες που έχετε φτιάξει αντί να τους θυμίζετε συνεχώς τι πρέπει να κάνουν.
5. Δίνω έμφαση στην επιβράβευση!
Μην ξεχνάτε να δίνετε στα παιδιά feedback για την πρόοδό τους και να τα καθοδηγείτε όταν δεν είναι σε καλό δρόμο. Η θετική προσέγγιση και η επιβράβευση όταν καταφέρνουν να ακολουθήσουν με επιτυχία τις οδηγίες, θα τους δημιουργήσει το καλύτερο κίνητρο για να συνεχίσουν.
Πείτε τους “έκανες τέλεια δουλειά με το πιάτο σου χωρίς να στο θυμίσω!” ή “είμαι ενθουσιασμένη που έκανες σήμερα τις ασκήσεις σου ολομόναχος!”
6. Δίνω κίνητρα!
Η επιβράβευση φέρνει κίνητρο να συνεχίσουν. Στα μικρότερα παιδιά μπορείτε να παίξετε και το παιχνίδι της επιβράβευσης με αυτοκόλλητα ή μικρά δωράκια όταν καταφέρνουν κάτι. Το να κερδίζουν για παράδειγμα ένα αυτοκόλλητο το βράδυ πριν κοιμηθούν, μπορεί να είναι το κίνητρό τους για να προσπαθήσουν και την επόμενη μέρα να το πετύχουν.
Ένα άλλο κίνητρο μπορεί να είναι ένας στόχος για κάτι που θέλουν πολύ. “Αν συμμαζέψεις το δωμάτιο σου και κάνεις τις εργασίες σου, μπορεί να έρθει η φίλη σου το Σάββατο να παίξετε!”
7. Επιτρέπω τις φυσικές συνέπειες
Θα υπάρξουν φορές που τα παιδιά θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις φυσικές συνέπειες των πράξεων τους. Αν για παράδειγμα είναι υποχρέωση τους να φτιάξουν την τσάντα τους για την προπόνηση και ξεχάσουν τα ποδοσφαιρικά τους παπούτσια, καλό είναι να μην τους τα πάτε εσείς στην προπόνηση, γιατί έτσι δεν θα καταλάβουν τη φυσική, λογική συνέπεια της δικής τους πράξης, που είναι να παίξουν χωρίς τα παπούτσια ή να χάσουν την προπόνηση.
Μην ξεχνάτε…
Κάθε παιδί έχει από τη φύση του διαφορετικούς ρυθμούς. Μην απελπίζεστε και μην το αποθαρρύνετε όταν δείχνει ότι προσπαθεί και δεν τα καταφέρνει. Mε λίγη παραπάνω προσπάθεια και υποστήριξη από εσάς, θα κατακτήσει τις δεξιότητες που πρέπει και θα αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του για να κάνει σταδιακά περισσότερα πράγματα μόνο του, χωρίς να έχει ανάγκη της δική σας βοήθεια.
| Eύη Σταθάτου |
| www.Mytwins.gr |