Η καλή όραση είναι το κλειδί για την σωματική ανάπτυξη ενός παιδιού, την επιτυχία στο σχολείο, στις αθλητικές δραστηριότητες και στην γενική ευημερία του. Το σύστημα της όρασης δεν είναι πλήρως διαμορφωμένο στα βρέφη και στα μικρά παιδιά.
Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ακαδημία της Οφθαλμολογίας και την Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδοφθαλμολογίας & Στραβισμού προτείνονται οι εξής προληπτικοί οφθαλμολογικοί έλεγχοι:
Νεογέννητο
Ο παιδοφθαλμίατρος, με εμπειρία στην εξέταση του νεογνού, θα πρέπει να ελέγξει πιθανές συγγενείς παθήσεις των οφθαλμών ειδικά αν το μωρό είναι πρόωρο ή σε υψηλό κίνδυνο ιατρικών παθήσεων, ή έχει οικογενειακό ιστορικό σοβαρών διαταραχών όρασης.
Βρέφος
Η επόμενη εξέταση γίνεται μεταξύ 6 μηνών και 1 έτους. Εκτιμάται η κινητικότητα των οφθαλμών και καταγράφεται η πιθανή ύπαρξη παρέκκλισης κάποιου οφθαλμού, δηλαδή ο Στραβισμός. Εάν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως με την κατάλληλη θεραπεία, η πρόγνωσή του είναι καλή.
Προσχολική ηλικία
Μεταξύ των 3 και 3 ½ ετών, αξιολογούνται η οπτική οξύτητα, η χρωματική αντίληψη, η συγχρονισμένη κίνηση των οφθαλμών ενός παιδιού όπως και η βυθοσκόπηση. Η ηλικία αυτή για εμάς τους οφθαλμιάτρους που ασχολούμαστε με παιδιά θεωρείται απαραίτητη για την σωστή ανάπτυξη της οράσεως.
Πραγματοποιείται ο έλεγχος της όρασης σε παιδιά προκειμένου ν’ αναγνωριστούν έγκαιρα διαθλαστικές ανωμαλίες όπως υπερμετρωπία, αστιγματισμός, μυωπία ή και οφθαλμικές παθήσεις που είναι πιθανό να οδηγήσουν σε απώλεια της όρασης.
Σχολική ηλικία
Ύστερα από ενστάλλαξη ειδικού κολλυρίου γίνεται η διερεύνηση των διαθλαστικών ανωμαλιών για την αποφυγή δημιουργίας αμβλυωπίας (όταν ο ένας οφθαλμός έχει άριστη όραση ενώ ο άλλος υστερεί), όπου εάν διορθωθεί το συντομότερο δυνατό, όσο το σύστημα της όρασης του παιδιού αναπτύσσεται ακόμα, θα επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Συμπτώματα που θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε με τον Παιδοφθαλμίατρο
- Ελλειματική Προσοχή. Το παιδί εμφανίζει μικρή διάρκεια προσοχής σε δραστηριότητες και παιχνίδια
- Παράλειψη και εσφαλμένη ανάγνωση λέξεων όταν διαβάζουν
- Αποφυγή διαβάσματος, ζωγραφικής ή άλλων κοντινών δραστηριοτήτων
- Αντισταθμική θέση κεφαλής.
Παθήσεις
Στραβισμός
Μερικά νεογνά εμφανίζουν διαλείπουσα απόκλιση των οφθαλμών η οποία βελτιώνεται και υποχωρεί σε τέσσερις μήνες, περίπου. Μια κατάσταση που ονομάζεται ψευδοστραβισμός μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι ένα βρέφος στραβίζει, ενώ στην πραγματικότητα οι οφθαλμοί στοχεύουν στην ίδια κατεύθυνση. Ο ψευδοστραβισμός μπορεί να προκληθεί από μια ευρεία ρινική γέφυρα. Καθώς το πρόσωπο του βρέφους αναπτύσσεται και μεγαλώνει, οι οφθαλμοί δεν θα φαίνονται πλέον ότι έχουν στραβισμό.
Βρέφη άνω των 4 μηνών που φαίνεται να έχουν στραβισμό θα πρέπει να υποβάλλονται σε πλήρη οφθαλμολογική εξέταση από τον εξειδικευμένο παιδοφθαλμίατρο για την διατήρηση της διόφθαλμης όρασης.
Μέθοδοι θεραπείας του στραβισμού
- Διόρθωση διαθλαστικών σφαλμάτων και θεραπεία αμβλυωπίας (μειωμένη η οπτική οξύτητα του ενός οφθαλμού)
- Oρθοπτικές ασκήσεις
- Πρισματική διόρθωση
- Eνέσεις αλλαντικής τοξίνης τύπου Α
- Xειρουργική επέμβαση
Συγγενής απόφραξη των ρινοδακρυϊκών αγωγών
Είναι μια συνήθης κατάσταση που προκαλεί υπερβολική δακρύρροια συνήθως του ενός οφθαλμού. Σοβαρές περιπτώσεις οδηγούν σε επιμόλυνση του συστήματος των δακρυϊκών αγωγών (δακρυοκυστίτιδα). Η απόφραξη τους υποχωρεί αυτόματα σε υψηλό ποσοστό περιπτώσεων πριν από την ηλικία των 8-10 μηνών. Πέρα αυτού του χρονικού περιθωρίου εάν δεν επιλυθεί η απόφραξη από μόνη της, πραγματοποιείται χειρουργική αποκατάσταση της πάθησης.
Κριθή και Χαλάζιο
| Μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωσθεί η διαφορά μεταξύ μιας κριθής και ενός χαλαζίου. |
| Η κριθή εμφανίζεται συχνά στην άκρη του βλεφάρου και συνήθως προκαλείται από μολυσμένη ρίζα των βλεφαρίδων. |
| Το χαλάζιο συνήθως αναπτύσσεται εντός του βλεφάρου και προκαλείται από φραγμένο αδένα. |
| Πολύ συχνά εκδηλώνονται σε άτομα με ροδόχρους ακμή ή σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, βλεφαρίτιδα και σακχαρώδη διαβήτη. |
| Η αντιμετώπισή τους γίνεται με θερμές κομπρέσσες, τοπική φαρμακευτική αγωγή ή και χειρουργική αφαίρεσή τους. |
Επιπεφυκίτιδα
| Η γονοκοκκική επιπεφυκίτιδα είναι μια σοβαρή πάθηση που εκδηλώνεται μετά την γέννηση του νεογνού με φυσιολογικό τοκετό. |
| Συχνά κρούσματα επιπεφυκίτιδας παρατηρούνται συχνά σε χώρους φύλαξης παιδιών ή σχολεία. Οι πιο συχνές αιτίες της επιπεφυκίτιδας στην παιδική ηλικία είναι: |
- Βακτήρια, με έξαρση την σταφυλοκοκκική επιμόλυνση
- Ιοί, συμπεριλαμβανομένου του ιού του έρπητα
- Αλλεργίες
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί από τον έναν οφθαλμό στον άλλον και να μεταδοθεί σε άλλους ανθρώπους ακόμα και 24 έως 48 ώρες μετά την έναρξη της θεραπείας.
Καταρράκτης
| Συμβαίνει όταν ο φακός του οφθαλμού είναι μη διαυγής. Πολύ σπάνια, η θολερότητα του φακού μπορεί να είναι σημάδι ρετινοβλαστώματος (καρκίνος του αμφιβληστροειδούς). |
| Και στις δύο παθήσεις είναι επιτακτική η άμεση αντιμετώπιση. |
Πτώση βλεφάρου
Η πτώση του βλεφάρου (Droopy Eyelid) μπορεί να εμποδίζει την όραση και χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση και την διατήρηση της όρασης.
Χρήση οθονών – Η/Υ
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους γονείς να είναι προσεκτικοί σχετικά με το πόσο χρόνο οθόνης μπορούν να εκτίθονται τα παιδιά τους. Η χρήση οθόνης έχει συσχετιστεί με αναπτυξιακά προβλήματα, παχυσαρκία, κακή ποιότητα ύπνου και ανάπτυξη παθήσεων των οφθαλμών. Έρευνες από τον Καναδά διαπίστωσαν επίσης ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που είχαν περισσότερες από δύο ώρες χρόνου οθόνης την ημέρα είχαν σχεδόν 8 φορές αύξηση της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ).
Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας δεν έχει συγκεκριμένες συστάσεις για το χρονικό διάστημα έκθεσης στην οθόνη για τα παιδιά. Αλλά οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τις πιθανές επιπτώσεις της χρήσης της οθόνης στους οφθαλμούς.
Μυωπία: η παγκόσμια αύξηση της μυωπίας οφείλεται στην κοντινή εργασία. Δεν είναι μόνο οι οθόνες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των οφθαλμών, είναι επίσης τα βιβλία και ο χρόνος που αφιερώνεται σε εσωτερικούς χώρους. Η αύξηση του χρόνου σε εξωτερικούς χώρους – ειδικά στην πρώιμη παιδική ηλικία – μπορεί να επιβραδύνει την πρόοδο της μυωπίας.
Ψηφιακή καταπόνεση των οφθαλμών: ως συμπτώματα περιλαμβάνονται ξηροφθαλμία, κνησμός, θολή όραση, συχνό ανοιγοκλείσιμο των οφθαλμών και πονοκεφάλους.
Προγραμματισμός ετησίου οφθαλμολογικού ελέγχου
Ο μόνος τρόπος για να διατηρήσετε την καλή υγεία των οφθαλμών του παιδιού σας είναι να παρακολουθείτε τακτικά ραντεβού στον οφθαλμίατρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα των οφθαλμικών παθήσεων δεν γίνονται αμέσως εμφανή και αυτό δίνει στον οφθαλμίατρό σας την ευκαιρία να εντοπίσει προβλήματα και να τα αντιμετωπίσει γρήγορα προτού ενδεχομένως γίνουν πιο σοβαρά.
| Ευδοκία Παπαχαραλάμπους, M.D, MSc |
| Παιδοφθαλμίατρος |