Στη σημερινή εποχή, πολύ περισσότερο από ό,τι παλιά, τα παιδιά έρχονται σε επαφή, σε χρήση αλλά και σε κατάχρηση, οθονών υπολογιστών, κινητών , τηλεοράσεων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών από πολύ μικρή ηλικία.
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει όταν ένα παιδί βρίσκεται μπροστά από μια οθόνη, είτε παρακολουθεί μια ταινία, είτε ένα παιχνίδι, είτε πλέον κάνοντας απλά τα μαθήματα του ή παρακολουθώντας το μάθημα του σχολείου:
Τα μάτια μας είναι φτιαγμένα έτσι ώστε να βλέπουν χωρίς κόπο μακριιά . Σε κατάσταση χαλάρωσης εστιάζουμε μακριά, όσο πιο μακριά τόσο καλύτερα. Δεν είναι τυχαίο, ούτε λάθος, που όταν χαζεύουμε μία θέα, ένα τοπίο μακρινό κυριολεκτικά ξεκουραζόμαστε. Όταν θέλουμε να δούμε κοντά πρέπει να εστιάσουμε. Αυτό γίνεται με τη σύσπαση ενός μυός που βρίσκεται μέσα στον οφθαλμό μας, του ακτινωτού μυ. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται προσαρμογή. Μαζί με τη προσαρμογή έχουμε και τη σύγκλιση, τη διαδικασία δηλαδή που τα μάτια μας κινούνται προς τα μέσα, προς τη μύτη. Όσο πιο κοντά, τόσο μεγαλύτερη η προσαρμογή, τόσο μεγαλύτερη και η σύγκλιση. Ή κόπωση λοιπόν που αισθάνονται τα παιδιά, και όχι μόνο, μετά απο διαρκή κοντινή όραση οφείλεται στην υπερκόπωση της προσαρμογής και της σύγκλισης, στην υπερλειτουργία του ακτινωτού μυ και στην εξάντλησή του.
Τα συμπτώματα της κόπωσης είναι το αίσθημα βάρους, ο πονοκέφαλος, η θολή όραση αλλά και η δυσκολία στο να δούνε καθαρά μακριά, αφού η υπερπροσαρμογή για να επιτευχθεί η εστίαση κοντά απαιτεί αρκετές φορές μικρό χρονικό διάστημα χαλάρωσης για να μπορέσει ο οφθαλμός να δει μακριά ξανά.
Ποιες είναι οι συνέπειες;
Η συχνότητα της εμφάνισης της μυωπίας έχει πολύ αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και αναμένεται εκτόξευσή της στα επόμενα χρόνια, καθώς έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με την υπερβολή στην κοντινή προσήλωση κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των παιδιών. Ο αστικός τρόπος ζωής αποτελέι παράγοντα ανάπτυξης της μυωπίας.
Ένα άλλο επακόλουθο της προσήλωσης στις οθόνες είναι η πολύ μεγάλη αραίωση της συχνότητας του ανοιγοκλεισίματος των βλεφάρων. Σε αυτό οφείλεται η δακρύρροια, το τσούξιμο,το αίσθημα ξένου σώματος αλλά και το κοκκίνισμα των μάτιων.
Ο ρόλος της ακτινοβολίας
Μεγάλη συζήτηση γίνεται για ακτινοβολία των οθονών καθώς και για το μπλέ φως που αυτες εκπέμπουν. Η αλήθεια είναι ότι η βλαπτική ακτινοβολία των σύγχρονων οθονών είναι ελάχιστη, Η επίδραση όμως που έχει το μπλεε φως των οθονών και των κινητών είναι υπό διερεύνηση. Σίγουρα το μπλε φως του κινητού και της οθόνης, ειδικά κατά τις νυχτερινές ώρες έχει αρνητική επίδραση στον ύπνο. Σήμερα ωστόσο, οι ερευνητές καταλήγουν πως η χρόνια έκθεση στο φως αυτό, μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης βλαβών της ωχράς κηλίδας, η οποία και συνδέεται με το γήρας. Θα χρειαστούν αρκετά χρόνια, ίσως και δεκαετίες μέχρι να μπορέσουμε να αποτιμήσουμε τη δράση που είχε η μπλε ακτινοβολία στα μάτια των παιδιών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν μπροστά από μία οθόνη.
Πώς μπορούμε να προστατευθούμε;
Τι μπορούμε πλέον να κάνουμε , τι συστήνουμε για τα παιδιά μας σήμερα, με δεδομένο ότι οι κάθε είδους οθόνες έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους:
- Καλός οφθαλμολογικός έλεγχος, από οφθαλμίατρο φυσικά και όχι από παιδίατρο μόνο, στην ηλικία των 3 ετών, 6 ετών (όταν ξεκινάει το δημοτικό) και μετά ανά έτος μέχρι να τελειώσει το σχολείο. Σωστή διόρθωση της όρασης με γυαλιά (αν βέβαια χρειάζεται) και έλεγχος της φυσιολογικής ανάπτυξης της όρασης.
- Πολλά συχνά διαλείμματα, έστω για 10 ή 20 δευτερόλεπτα, στα οποία το βλέμμα φεύγει από την οθόνη και κοιτάζει μακριά. Ιδανικά έξω από ένα παράθυρο, ώστε να διακοπεί η κοντινή προσαρμογή. Τα διαλείμματα αυτά είναι ιδανικό να γίνονται ανά 15 λεπτά, αν όχι και πιo συχνά, θα πρέπει να περιλαμβάνουν και συχνό ανοιγοκλείσιμο των ματιών.
- Διάλειμμα 5-10 λεπτών ανά μία έως μιάμιση ώρα. Στα διαλείμματα αυτά καλό είναι να σηκώνονται εντελώς απο το γραφείο τους, να περπατάνε λίγο και βέβαια να κοιτάζουν μακριά, έστω μέσα στο σπίτι, ιδανικά έξω από αυτό, και χωρίς χρήση φυσικά κινητών.
- Ένας καθημερινός περίπατος έστω μισής ώρας την ημέρα που το βλέμμα κοιτάζει σε μακρινα σημεία – τοπία. Ακόμα και μία βόλτα με το αυτοκίνητο, αρκεί να κοιτάζουν έξω από το παράθυρο και όχι στο κινητό τους ή στο tablet.. Ή άθληση φυσικά είναι εξαιρετική συνήθεια ΚΑΙ για την όραση τους.
- Να κάνουν όσο γίνεται πιο μακριά τις κοντινές δραστηριότητες τους. Να δουν μία ταινία στην τηλεόραση είναι πολύ προτιμότερο από το κομπιούτερ. Στο κομπιούτερ καλύτερα από ότι στο κινητό. Μάθημα σε μεγάλο υπολογιστή και με την οθόνη σε απόσταση 60-80 εκ είναι προτιμότερη απο μάθημα σε κινητό ή σε tablet.
- Σταγόνες με τεχνητά δάκρυα που περιέχουν υαλουρονικό (λιπαντικές σταγόνες) μπορεί να βοηθήσουν σε περίοδο έντονης προσήλωσης σε υπολογιστή, ανακουφίζουν από τα συμπτώματα του τσουξίματος, του βάρους και από τα κόκκινα μάτια. Κανονικά πάντως δεν πρέπει να χρειάζονται αν γίνονται σωστά τα παραπάνω.
- Καλός φωτισμός στο δωμάτιο, αποφυγή σκοτεινού δωματίου. Η ένταση στις οθόνες καλό είναι να μην βρίσκεται σε μέγιστη ένταση, αυτό είναι ακόμη σημαντικότερο για τα κινητά που βρίσκονται πιο κοντά στα μάτια.
Ο περιορισμός στην ώρα ή στις ώρες χρήσης των οθονών είναι δεδομένα σημαντικός και χρήσιμος, αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για συγκεκριμένες ώρες και συγκεκριμένο πλάνο χρήσης. Στην εποχή μας, που προσωρινά αλλά επί μακρόν έχει αντικατασταθεί ακόμη και η παρουσία των παιδιών στο σχολείο από ατελείωτες ώρες μπροστα στις οθόνες και τα πληκτρολόγια, κάθε τέτοια συζήτηση κρίνεται άσκοπη και μη ρεαλιστική.
| Χρίστος Μπούρος Χειρουργός Οφθαλμίατρος |
| Μάντικα 2 – Ραφήνα τηλ: 22940 25480 |